-

Υπόβαθρο έργου

Η γεωργία της Μεσογείου, που ανήκει και η Ελλάδα, χαρακτηρίζεται ως ευάλωτη ή ευπαθής λόγω κλιματικής αλλαγής με έμφαση στην αύξηση θερμοκρασίας, τη μείωσης βροχοπτώσεων, καθώς και την αναμενόμενη κατά τον 21ο αιώνα αύξηση της δριμύτητας και συχνότητας ακραίων φαινομένων, όπως ξηρασίες, καύσωνες, πλημμύρες. H γεωργική παραγωγή εξαρτάται σημαντικά από τις κλιματικές συνθήκες και επηρεάζεται αρνητικά από την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή. Κατά συνέπεια, η γεωργική παραγωγή της Ελλάδας αντιμετωπίζει ρίσκα λόγω κλιματικής αλλαγής και αυξημένη μεταβλητότητα. Επισημαίνεται ότι ένα σύστημα έγκαιρων προειδοποιήσεων περιβαλλοντικών κινδύνων μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην αντιμετώπιση των παραπάνω προκλήσεων. Επιλέον, το προτεινόμενο επιχειρησιακό σύστημα έγκαιρων προειδοποιήσεων περιβαλλοντικών κινδύνων αναμένεται να συμβάλει στη μείωση της επιβάρυνσης και στην προστασία του περιβάλλοντος και του οικοσυστήματος, στη μείωση του κόστους παραγωγής, στην αύξηση παραγωγής, στην αύξηση του εισοδήματος των αγροτών και στην εδραίωση νέων ψηφιακών τεχνολογιών στη γεωργία. Οι μέσες ετήσιες αποζημιώσεις της γεωργικής παραγωγής από φυσικές καταστροφές στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία του ΕΛ.Γ.Α., στον οποίο είναι ασφαλισμένοι περίπου 800.000 αγρότες, παρουσιάζονται στον Πίνακα 1. Επίσης, οι αποζημιώσεις για φυσικές καταστροφές, περιόδου 2002-2009, αρμοδιότητας ΠΣΕΑ, ανέρχονται στο ποσό περίπου των οκτακοσίων πενήντα πέντε εκατομμυρίων ευρώ (855.000.000,00 ευρώ). Αθροιστικά, το μέσο ετήσιο ύψος απωλειών της ελληνικής γεωργίας από φυσικούς ή περιβαλλοντικούς κινδύνους και καταστροφές, καθώς και εχθρούς-ασθένειες, ανέρχεται στο ποσό των 350.000.000 ευρώ περίπου.

Κατά συνέπεια, είναι σαφής η ανάγκη εφαρμοσμένης επιστημονικής και επιχειρησιακής προσέγγισης των περιβαλλοντικών κινδύνων και καταστροφών, που επηρεάζουν τη γεωργία και τα γεωργικά οικοσυστήματα στην Ελλάδα. Ειδικότερα, κρίνεται απαραίτητη η επιχειρησιακή ανάπτυξη και εφαρμογή μεθοδολογιών στο τρίπτυχο πρόγνωση (πριν), παρακολούθηση (κατά τη διάρκεια) και εκτίμηση και επιβεβαίωση (μετά) για τα ακραία κλιματικά φαινόμενα, που επηρεάζουν τη γεωργική παραγωγή. Η έμφαση δίνεται στην πρόληψη, δηλαδή στα συστήματα έγκαιρων προειδοποιήσεων, που εκτιμάται ότι μπορεί να μειώσουν τις ετήσιες απώλειες τουλάχιστον κατά 50%. Άρα, είναι αυτονόητη η σημαντική προστιθέμενη αξία, που προκύπτει για τη γεωργία και την εθνική οικονομία.

Στόχοι του έργου

Τα καινοτόμα στοιχεία του έργου αποτελούν και τους στόχους του και περιλαμβάνουν:
(1) σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία με χρήση radar καιρού και νέων δορυφορικών δεδομένων υψηλής διακριτικής ικανότητας και σύγχρονων μεθόδων επεξεργασίας και ανάλυσης, που οδηγούν σε αξιόπιστες προγνώσεις βραχείας διάρκειας ακραίων φαινομένων,
(2) σύγχρονα επίγεια ασύρματα δίκτυα αισθητήρων, που συμβάλλουν, μαζί με τα δορυφορικά, στην πιστότερη εκτίμηση της χωρικής μεταβλητότητας των παραμέτρων,
(3) σύγχρονα γεωπληροφοριακά συστήματα,
(4) χωρικές μεθοδολογίες προσομοίωσης υψηλής ευκρίνειας στο σύστημα έδαφος, νερό, ατμόσφαιρα,
(5) αυτόματη ενημέρωση των ενδιαφερομένων με διαδικτυακά μέσα για την χρήση μέτρων περιορισμού του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της γεωργίας,
(6) τεχνολογική αναβάθμιση των εφαρμοζόμενων πολιτικών με στόχο τη σύγχρονη διακυβερνητική,
(7) το έργο αναμένεται να οδηγήσει στην παραγωγή γνώσης αιχμής και βάσης για την περαιτέρω εφαρμογή σύγχρονων ψηφιακών τεχνολογιών στην ελληνική γεωργία

Αναμενόμενα αποτελέσματα

Τα αναμενόμενα αποτελέσματα περιλαμβάνουν:
(1) ανάπτυξη σημαντικής τεχνογνωσίας και δυνατότητα εξαγωγής τεχνολογίας,
(2) αξιόπιστες προγνώσεις και προειδοποιήσεις βραχείας διάρκειας ακραίων φαινομένων,
(3) σύγχρονο διαδικτυακό σύστημα ενημέρωσης και πληροφόρησης,
(4) αξιόπιστο σύστημα υποστήριξης αποφάσεων από τους χρήστες,
(5) σημαντική μείωση του κόστους ετήσιων απωλειών,
(6) σημαντικό όφελος για την εθνική οικονομία.
Έμμεσα, ακόμα μπορεί να προκύψει:
(7) αύξηση του αγροτικού εισοδήματος,
(8) αύξηση της απασχόλησης νέων υψηλής τεχνολογικής εξειδίκευσης,
(9) συνεισφορά στο στόχο του Εθνικού Σχεδίου Δράσης 128/2009 για μια γεωργία με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα,
(10) συμβολή στην ποσοτική και ποιοτική αναβάθμιση της γεωργικής παραγωγής,
(11) ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης των παραγωγών προωθώντας τη μελλοντική υιοθέτηση ανάλογων μέτρων ορθής γεωργικής πρακτικής συνάδοντας με τους στόχους της ΕΕ για προστασία του περιβάλλοντος.